Een paar weken geleden vroeg een student mij om mee te kijken met het afstudeerverslag. Volgens de beoordelende docent ontbraken er een aantal bronverwijzingen. De plagiaatscanner Ouriginal had overeenkomsten gevonden met een eerder ingeleverd verslag van dezelfde student. De student was er vanuit gegaan dat dit niet vermeld hoefde te worden, het was toch immers eigen werk? Bovendien staat het raar om naar jezelf te verwijzen.

Ik legde de student uit dat zodra je een verslag inlevert dit als een ‘gepubliceerd’ werk geldt, ook al is het alleen toegankelijk voor een beperkt aantal mensen. Je mag in een nieuw werkstuk citeren en parafraseren uit een eerder verslag maar dan hoort er een bronvermelding bij te staan, zowel in de tekst als in de bronnenlijst, anders is het zelfplagiaat. “Zelfplagiaat?! Bestaat dat ook?” antwoordde de verbaasde student.

Zelfplagiaat bestaat inderdaad, al is het geen juridische term (zie het blog Charlotte’s Law).
In 2014 bleek dat hoogleraar Peter Nijkamp van de Vrije Universiteit Amsterdam in zijn publicaties regelmatig gebruik maakte van eerder werk van hemzelf of van werken waar hij coauteur van was, maar zonder dit te vermelden (Van Kolfschoten, 2014). Er werd zelfs een commissie ingesteld die zijn hele oeuvre naliep en tot de conclusie dat kwam dat de hoogleraar gebruikt maakte “van ‘knip- en plakwerk’ uit eerder werk” (“Hoogleraar Peter Nijkamp”, 2015). In het kort: veel controverse waar je niet op zit te wachten.

Hoe voorkom je zelfplagiaat, hoe moet je een eerder gemaakt verslag vermelden? De verwijzing in de tekst en de vermelding in de bronnenlijst komen overeen met die van een boek, met het verschil dat achter de titel, niet cursief, tussen vierkante haakjes een omschrijving van het werkstuk staat. Op de plaats van de uitgever staat de naam van de onderwijsinstelling. De naam van de opleiding wordt niet genoemd:

Auteur, A. (jaar). Titel cursief [Omschrijving]. Naam onderwijsinstelling.

Bakker, A. (2021). Stichting ABC: Missie en visie [Stageverslag]. HAN University of Applied Sciences.

In de tekst volstaat het om auteur + jaartal te noemen, uiteraard mag je dit ook toelichten, bijvoorbeeld:

Vorig jaar deed ik al onderzoek bij Stichting ABC en in mijn stageverslag (Bakker, 2021) concludeerde ik dat …

De eventueel geraadpleegde bronnen voor het eerste verslag worden niet opnieuw vermeld, tenzij je er opnieuw naar verwijst.

Bronnenlijst

Hoogleraar Peter Nijkamp heeft eigen teksten ‘systematisch’ hergebruikt. (2015, 17 maart). FD: Economie & Politiek. Bekijk in Nexis Uni.

Van Kolfschoten, F. (2014, 7 januari). Zonder bronvermelding. NRC Handelsblad. Bekijk in Nexis Uni.