Op 13 maart 2023 plaatste ik het blogbericht ChatGPT en APA, hoe zit dat? waarin ik uitleg hoe je naar een chatbot verwijst die teksten maakt, met als voorbeeld ChatGPT. Inmiddels heb ik ook vragen gekregen over hoe je moet verwijzen naar afbeeldingen die gemaakt zijn met AI-tools zoals Midjourney en DALL-E. AI staat voor artificial intelligence.

Bronvermelding
Voor de vermelding in een bronnenlijst is als basis het voorbeeld van ChatGPT uit het blogbericht How to cite ChatGPT (McAdoo, 2023) gevolgd:

Ontwikkelaar. (jaar). Naam AI-tool (Nummer of datum versie) [Generatieve AI]. https://xxxx

Vul tussen ronde haakjes het versienummer in (alleen indien dit wordt vermeld) en tussen vierkante haakjes ‘Generatieve AI’, ongeacht hoe de prompt (opdracht) is gegeven: geschreven tekst, gesproken tekst, een afbeelding etc. Noem geen raadpleegdatum:

Midjourney. (2023). Midjourney (Versie 5.1) [Generatieve AI]. https://www.midjourney.com

OpenAI. (2023). DALL-E (Versie 2) [Generatieve AI]. https://labs.openai.com

Als er geen jaar genoemd wordt noteer je z.d. (=zonder datum).

Auteursrecht
Een belangrijk verschil bij het verwijzen naar een afbeelding ten opzichte van een tekst is dat bij een afbeelding die je niet zelf hebt gemaakt of gebaseerd is op een bestaande publicatie ook het copyright wordt genoemd of, indien van toepassing, de CC-licentie of In het publieke domein. Zie voor een toelichting het blogbericht The APA-Team – Afbeeldingen: Copyright, Creative Commons of in het publieke domein?

Maar wie heeft nu het auteursrecht bij een afbeelding gemaakt met AI? Degene die de prompt heeft bedacht? Het bedrijf dat het programma heeft ontwikkeld? Of is er geen sprake van auteursrecht? Dat laatste lijkt het geval te zijn, gebaseerd op een uitspraak van het United States Copyright Office.

De Amerikaanse Kristina Kashtanova schreef het verhaal Zarya of the Dawn en gebruikte vervolgens Midjourney om haar tekst te verwerken tot een stripverhaal. Toen ze het stripboek wilde laten registreren bij het United States Copyright Office kreeg ze als antwoord dat zij wel het auteursrecht heeft op de tekst en de rankschikking van de plaatjes maar niet op de afbeeldingen omdat die gemaakt waren door Midjourney. De uitleg die werd gegeven is dat auteursrecht alleen kan worden verleend aan door mensen gemaakte werken (Kasunic, 2023).

In Europa zijn, voor zover ik weet, nog geen vergelijkbare uitspraken geweest over AI en auteursrecht. Je zou kunnen concluderen dat afbeeldingen gemaakt door AI in het publieke domein vallen.
Op 10 mei is dit onderwerp besproken in de Werkgroep APA. Het voorlopige advies is om bij afbeeldingen gemaakt met AI zowel het programma als de prompt te vermelden maar een copyrightvermelding weg te laten:

Figuur 1

Voorbeeld van een AI-afbeelding

Opmerking. Afbeelding gegenereerd met de prompt “Two puppies playing by the sea in the style of Renoir” door OpenAI, DALL-E, 2023 (https://labs.openai.com).

In de tekst komt een verwijzing naar de figuur en in de bronnenlijst een vermelding van de AI-tool. Als de prompt heel lang is kan er voor gekozen worden deze op te nemen in een bijlage en het onderschrift te wijzigen in:
Opmerking. Afbeelding gegenereerd door OpenAI, DALL-E, 2023 (https://labs.openai.com), zie Bijlage A voor de prompt.

Bovenstaand voorbeeld is afkomstig van de libguide van de Canadese Seneca Libraries (z.d.). Ik heb zelf geprobeerd een afbeelding te maken met Midjourney maar kreeg iedere keer de melding “due to extreme demand we can’t provide a free trial right now” met het verzoek om een abonnement af te sluiten. De libguide van Seneca heeft een CC-licentie, dus los van de vraag of er op de afbeelding auteursrecht zit heb ik toestemming om deze over te nemen.

Bij afbeeldingen die alleen gebruikt worden ter illustratie, bijvoorbeeld op de voorkant van een verslag, is het advies om de tekst die onder de afbeelding zou komen te staan op bijvoorbeeld pagina 2 of in het colofon te vermelden en Opmerking te vervangen door Omslag:.

Het mag duidelijk zijn dat over AI-tools in het algemeen en AI-tools in combinatie met bronvermelding volgens de APA-richtlijnen het laatste woord nog niet gezegd is.

Bronnenlijst

Kasunic, R. J. (2023, 21 februari). Zarya of the Dawn (Registration # VAu001480196) [Brief]. United States Copyright Office. Geraadpleegd op 15 mei 2023, van https://fingfx.thomsonreuters.com/gfx/legaldocs/klpygnkyrpg/AI%20COPYRIGHT%20decision.pdf

McAdoo, T. (2023, 7 april). How to cite ChatGPT. APA Style. Geraadpleegd op 15 mei 2023, van https://apastyle.apa.org/blog/how-to-cite-chatgpt

Seneca Libraries. (2023, 14 april). Image generated by an AI tool. APA Citation Guide (APA 7th Edition). Geraadpleegd op 15 mei 2023, van https://library.senecacollege.ca/apa/artificialintelligence#s-lib-ctab-16635253-2

Deze pagina is op 13 mei 2024 aangepast zodat de inhoud overeenkomt met de handleiding De APA-richtlijnen uitgelegd: Generatieve AI.